Minga

Hallo Azungu! (blanken)
Hier weer een blog vanuit het verre, warme Zambia. In deze blog kunnen jullie de rest van de ziekenhuiservaring lezen van afgelopen week en de afgelopen dagen weer thuis in Chipata!
Donderdagochtend liepen we mee met Dokter Masullu (ofzoiets). Hij liep zijn ronde over de vrouwenafdeling en vond het leuk ons alles te vertellen over de ziektes die de vrouwen hebben en wat ze er aan doen. De mensen die hier in het ziekenhuis liggen zegt echt zó ontzettend ziek. Ze gaan ook pas naar het ziekenhuis wanneer het echt heel slecht met ze gaat. Heel anders dan in Nederland dus. De meeste mensen die in het ziekenhuis liggen proberen eerst alternatieve geneesmiddelen. Wat we bijvoorbeeld veel gezien hebben hier, zijn mensen die allemaal littekens hebben op de plek waar ze pijn hebben. Ze maken dan een snee in hun huid waar ze last hebben, stoppen daar een (genezend) medicijn in en naaien de plek weer dicht. Pas wanneer ze het idee hebben dat het medicijn echt niet werkt, gaan ze naar het ziekenhuis. De ziektes die het meest voorkomen hier zijn; HIV/Aids, Malaria en TBC. Malaria heb je trouwens in 4 types. Het meest heftige type komt het meest voor in Zambia. Die mensen moeten ook allemaal naar het ziekenhuis.
Nadat we onze ronde hadden gedaan met de dokter werden we gebeld door de Sister van de ‘Cancer screening’ dat ze een patiënt had. Dus zij vroeg of we kwamen kijken. Bij de Cancer screening onderzoeken ze baarmoederhalskanker. Wij stonden er echt van te kijken dat ze hier kankeronderzoeken doen, maar de doctoren hier zijn erg intelligent en weten veel van ziektes af (ook de ziektes die ze in het westen kennen maar in Afrika nog niet). Tijdens de cancer screening heb ik echt mijn ogen uitgekeken. Het begin gaat aardig hetzelfde als in Nederland. Er wordt zo’n soort metalen eendenbek in de vagina gestopt zodat ze goed naar binnen kunnen kijken (Fijn verhaal alweer he, ha ha). Eerst wilde de Sister het van binnen schoonmaken, dus ze pakte wat watjes, deed er spiritus (Ja, spiritus) overheen en maakte de vagina ermee schoon. Binnen een minuut zei ze eigenlijk al ‘Deze vrouw zit in het voorstadium van kanker, dus krijgt ze gelijk therapie’. Ik vroeg haar of ik het mocht zien om te kijken waar zij kankercellen zag, dus ik kreeg een hoofdlamp op. Het enige wat te zien was, was een klein klompje witte cellen bij de baarmoedermond. Dit was dus hetgeen wat de Sister als kankercellen zag. Ik was echt benieuwd wat voor een therapie deze vrouw hiervoor zou krijgen. Ze hebben hier maar 1 soort therapie, dus die werd gebruikt. Het was een metalen staaf met een punt eraan die de Sister in de spiritus depte en daarna naar binnen bracht (tegen de witte cellen aan). De bedoeling was om de cellen te bevriezen, dus ze zette de staaf aan en na 5 minuten zat de staaf vastgevroren in de vagina. Hierna moesten we ongeveer nog 5 minuten wachten tot het weer ontdooit was, toen kon de staaf er weer uit. Het idee van deze therapie was dat de cellen die bevroren waren los zouden raken en wanneer het verder zou gaan ontdooien vanzelf naar buiten zou komen. Ik kan me niet voorstellen dat je hiermee kanker kan verwijderen want dan zouden ze er in Nederland vast niet zo moeilijk over doen, maar goed. Ik hoop voor de mensen dat het werkt… Ik vond het in ieder geval heel interessant om te zien en te horen.
Na dit hele verhaal moesten we natuurlijk wel even wat drinken voordat we weer verder gingen… We hadden beloofd ook nog langs te gaan bij de afdeling OPD, dus dat deden we na de pauze. De OPD is simpel gezegd vergelijkbaar met een huisartsenpost in Nederland. Buiten zaten tientallen mensen te wachten om geholpen te worden. Wat ik ten eerste al bizar vond, was dat de ‘artsen’ gewoon studenten waren. Zij mochten gewoon alle medicijnen voorschrijven die ze wilden of een behandeling voor hun samenstellen. Ook ik mocht dit gewoon doen (wel met een Zambiaanse student erbij zodat we konden overleggen). Ik kreeg eerst een man die 4 dagen last had van hoesten. Wanneer je hier zegt last te hebben van hoesten, word er bijna gelijk gezegd dat je TBC hebt. Dit kan je echter pas testen wanneer iemand al 2 weken hoest omdat je dan de sputum op kan vangen. Dit kon nu dus nog niet. De student vroeg aan mij wat ik zou doen. Ik zei dat ik naar z’n longen wilde luisteren en in z’n keel wilde kijken, maar de student zei dat dit niet nodig was en dat er ook niet genoeg tijd voor was. Hij gaf de jongen een antibioticakuur mee en stuurde hem weer naar huis. Nou, ten eerste zouden wij Nederlanders al niet naar de dokter gaan alleen maar omdat je hoest en daarnaast zou een dokter je echt niet gelijk antibioticakuur geven. Alleen als hij wat testjes heeft gedaan en blijkt dat je een keelontsteking hebt of iets dergelijks. Ik wilde niet gelijk in discussie gaan met de student dus ik wachtte de volgende patiënt af. Er kwam een vrouw binnen. Ze zei dat ze heel erg last had van bloedverlies uit haar anus. Daarnaast had ze last van duizeligheid en hoofdpijn. Ik keek eerst in haar ogen en naar haar tong om te kijken of ze niet te veel bloed had verloren. Ik vond het er niet goed uitzien, maar de student vond het niet bijzonder. Hij vroeg mij weer wat ik zou doen met deze patiënte. Ik zei dat ik meer onderzoek zou willen. Ik zou haar bloed willen testen en ik zou willen weten hoe het bloed eruit ziet (Is het rood of is het zwart? Etc.) Ik zou in ieder geval veel meer informatie willen hebben. De student vroeg wat ik dacht dat het zou kunnen zijn. Ik noemde meerdere dingen op (zoals wormen, een inwendige bloeding etc). Wat gebeurd er vervolgens, hij geeft medicijnen mee voor alles wat ik opnoemde! Die vrouw slikt nu dus iets van 5 soorten medicatie, waarvan er maar één (of misschien wel geen één) gaat werken. Ik kon daar echt met mijn hoofd niet bij. Toen de patiënte weg was ben ik dus in gesprek gegaan met de student en heb mijn mening verteld. Hij begreep me wel, maar zei dat er geen tijd was om uitgebreid onderzoek te doen omdat er meerdere mensen nog zaten te wachten en het al bijna middagpauze was. Ik heb hier echt mijn ogen uitgekeken en kan nog steeds niet begrijpen hoe ze daar te werk gaan. Sowieso al dat er gewoon studenten zulk soort beslissingen kunnen nemen. Dit is een voorbeeld wat we zeker op gaan nemen in ons eindverslag zodat de volgende studenten (die waarschijnlijk meerdere weken naar dit ziekenhuis zullen gaan) hier wat mee kunnen doen.
Toen we hier klaar waren was het 1 uur, dus gingen we lunchen. Hierna hebben we niet veel meer gedaan omdat we alweer veel gezien en gehoord hadden.
De volgende dag liepen we mee met Dokter Ellen over de kinderafdeling. Ook hier gingen we weer langs alle patiënten om te kijken hoe het met ze ging en Ellen vertelde ons wat ze hadden en wat de behandeling was. We begonnen met een heel sneu geval. Er lag een meisje van 3 maanden oud aan het zuurstof. Ze had een hersenvliesontsteking. Dokter Ellen liet mij haar fontanel voelen, die was zo dik en vol als een ballon. Het meisje ademde heel snel, klonk heel vol van binnen en had door de koorts last van stuiptrekkinkjes. In en achter haar longen had ze allemaal vocht zitten. Hierdoor mocht ze niet eten en drinken omdat er een hele grote kans op aspiratie was, waardoor ze zou gaan stikken en overlijden. Dokter Ellen vertelde ons dat het kindje al 2 dagen niks had gegeten en gedronken. Ze had de ouders van het kindje verteld dat haar longetjes uitgezogen moesten worden zodat ze weer zou kunnen eten en drinken om op krachten te kunnen komen. De ouders hebben gezegd dat ze dit niet wilden omdat het volgens hun cultuur betekend dat wanneer er een slangetje het lichaam in zou gaan het kind dood zou gaan. En daarnaast vonden ze dat god ervoor zou kiezen of het kind in leven moest blijven of niet. Ik vond het echt heel erg om te zien. Vooral omdat je kon zien dat het kindje echt aan het lijden was. Ik kan in veel gevallen hun cultuur wel begrijpen, maar als het gaat om leven of dood snap ik echt niet dat ze zoiets gewoon niet doen. Hier blijkt het dus normaal te zijn.
Om kwart over 12 kreeg ik ineens een smsje van Father Japeth met de tekst ‘Tell yo friends I want to leave before 14h’. We hadden afgesproken dat we die dag erna na het ontbijt zouden vertrekken. Ik begreep niet over welke dag hij het nu had dus ik belde hem op. Bleek dus dat hij deze dag al om 2 uur wilde vertrekken en het was nu al 12.15! We moesten dus als een gek onze spullen gaan pakken, de belangrijkste mensen gedag gaan zeggen, lunchen en moesten toen ook gelijk gaan. We baalden hier ontzettend van omdat we ’s middags nog afspraken hadden staan en we geen tijd meer hadden om van iedereen afscheid te nemen. Maar goed, het was niet anders. Om 2 uur gooiden we dus alle bagage in de auto en gingen zitten. 100 meter verderop stopten we alweer. Bleek dat er nog een Zambiaan met ons mee zou reizen. De auto zat al zo goed als vol dus het was even proppen. Toen we eindelijk weer zaten en Japeth verder reed, stopten we zo’n kilometer verder wéér. Bleek dat er gewoon nóg 2 zambianen, mét hun bagage, met ons mee gingen rijden! Dit was echt onmogelijk. We zaten helemaal verstopt onder onze koffers en zaten helemaal op elkaar gepropt. We vroegen tot hoever deze mannen mee moesten rijden, bleek het dus ook echt vlakbij Chipata te zijn, waar zij heen moesten! Dat betekende dus dat we gewoon 4 uur lang op deze manier moesten zitten. Wat een drama, vooral ook in die hitte. Na ongeveer een half uur gereden te hebben werden de Zambianen uit de auto gezet en zei Father Japeth dat we ze over 40 minuten weer op zouden pikken omdat we even langs zijn moeder gingen. Het was al 20 minuten rijden om bij zijn moeder te komen dus we wisten dat het in 40 minuten nooit zou kunnen om weer terug te zijn… Maar goed, we kwamen aan in een heel oud dorpje ergens in the middle of nowhere. Bleek dat zijn moeder een hele lunch voor ons had klaargemaakt. We hadden al geluncht bij de Sisters, maar het was onbeschoft om niks te nemen dus namen we maar een klein beetje. Ze had voor ons een kip geslacht. We durfden het eigenlijk niet zo goed te eten omdat hij er rood uitzag en je gewoon niet weet wat voor ziektes die beesten hier bij zich kunnen hebben. Maar goed, ik heb het toch maar opgegeten uit respect. De moeder van Japeth was echt super schattig. Het was een heel oud dun vrouwtje. Ze vond het super leuk om ons te zien en gaf ons ook gelijk een knuffel toen ze ons zag. Dat is wel echt leuk aan die Zambianen, dat ze zo enthousiast zijn om je te ontmoeten. Na de lunch moesten Anniek en ik naar de WC. We vroegen Japeth of het een beetje een normale WC was hier. Hij zei dat het echt een hele moderne WC was en dat er zelfs een WC bril op zat. We waren blij om dat te horen dus zijn ernaartoe gegaan. Eigenlijk hadden we het al wel kunnen bedenken, het was helemaal geen moderne WC. Het was gewoon een gat in de grond, maar Japeth had wel gelijk: Ze hadden er een WC Bril op gelegd. We lagen natuurlijk helemaal in een scheur en ik bedacht mijn plasje wel op te houden tot de volgende stop. Anniek moest echter echt heel nodig dus die is er boven gaan hangen. Ik natuurlijk allemaal foto’s gemaakt want ik kwam niet meer bij! Omdat het dus gewoon een gat was met stront erin zaten er allemaal beesten in en bij. Het duurde ongeveer 5 minuten voordat het Anniek eindelijk lukte te plassen. De volgende keer, wanneer we weer naar een dorpje gaan, moeten we dus van te voren goed geplast hebben en gewoon niks meer gaan drinken. Maar, het was wel weer een leuke ervaring!
Toen we weg gingen kwam de moeder van Japeth aan met een enorme zak met mais! Dit moest natuurlijk ook nog weer bij ons in de auto…… De rest van de weg zouden we dus nóg krapper moeten zitten! Toen het eindelijk gelukt was om die zak nog in de auto kwijt te krijgen en een plekje voor ons vrijgelaten werd, konden we weer vertrekken. De 40 minuten die Japeth tegen de mannen had gezegd dat ze moesten wachten, werden uiteindelijk dus weer 2 uur. Ook de Zambianen zaten dus weer in de auto, dus konden we verder rijden. Na ongeveer 2 uur stopte Japeth weer. Dit keer bij het St. Francis ziekenhuis. Hij wilde ons een rondleiding geven in dit ziekenhuis. Super leuk natuurlijk! Maar door die hele reis waren we allemaal een beetje chagrijnig dus hadden we er niet heel veel zin in. Maar we deden het natuurlijk wel. Japeth zei tegen de mannen dat we ongeveer na een half uurtje terug zouden zijn (wat uiteindelijk na 1,5 uur werd). Ook in dit ziekenhuis hebben we weer bizarre dingen gezien. We begonnen op de vrouwenafdeling. Hier lagen veel vrouwen met HIV, kanker, malaria, tbc etc. Ook op de mannenafdeling lagen veel patiënten met deze ziektes. Later kwamen we een afdeling met allemaal moeders die een dood kindje in zich droegen of waarvan het dode kindje net verwijderd was. Hiernaast was een afdeling met allemaal kindjes met brandwonden. Van sommige kinderen was nauwelijks nog huid over. Dit was echt een heel naar gezicht. Er werd ons verteld dat er deze dag ook al 2 kindjes van overleden waren. Ik kon echt niet lang op deze afdeling kijken, dus ben eigenlijk heel snel weer de afdeling afgelopen. Toen kwamen we op een afdeling met kindjes die andere ziektes hadden. In het eerste deel van deze afdeling lagen kindjes met malaria etc. Maar verderop de afdeling lagen doodzieke kindjes. Veel baby’tjes met overal buisjes en slangetjes in hun lichaam, veel huilende kindjes, maar ook kindjes die gewoon niks meer konden omdat ze zó ziek waren. Het St. Francis ziekenhuis is het grootste ziekenhuis hier in de buurt. Alle extreem erge gevallen worden hier dan ook heen gebracht omdat ze in dit ziekenhuis de meeste middelen hebben. Het was dus echt heel naar wat we hier allemaal gezien hebben. Ik was blij dat we op een gegeven moment het ziekenhuis weer uit liepen, want ik kon er niet langer meer naar kijken.
Toen we weer heerlijk knus in de auto zaten, duurde het ongeveer nog 45 minuten totdat we op de plek waren waar de Zambianen eruit moesten. Eindelijk hadden we weer wat ruimte dus!! Vanaf daar zou het ongeveer nog een uur rijden zijn naar Chipata. De tank begon steeds leger te raken dus Japeth was aan het bidden dat we het zouden redden. Rond half 9 ’s avonds waren we dan eindelijk thuis en hadden we het gelukkig nog wel gered met de benzine! We hadden nog even snel een pizaatje gehaald, omdat we nog steeds niet gegeten hadden en zijn daarna naar huis gegaan. Ik was dood en doodmoe, maar slapen lukte natuurlijk niet omdat ik alleen maar aan het nadenken was over wat ik allemaal had gezien in de ziekenhuizen. We hebben dus het weekend verder heel rustig aan gedaan zodat we weer genoeg energie zouden hebben voor de komende week!
Maandagochtend om 9 uur hadden we een gesprek met Caritas. Mister Mbewe vertelde ons dat het niet ging lukken om woensdag al met Caritas weg te gaan omdat ze een belangrijke meeting zouden hebben. Dit vonden we in de eerste natuurlijk heel jammer omdat er weer iets niet doorging. Maar we hebben het nu verplaatst naar 2 weken later, we gaan dan 2 dagen weg. We zijn er nu eigenlijk ook wel blij mee dat het woensdag niet doorgaat. Het is nu echt namelijk over de 40 graden hier, dus het lukt ons gewoon niet om hele dagen lang voorbereidingen te doen voor onze lessen. We hebben er nu dus wat meer tijd voor, dus dat is wel lekker. Nadat we bij Caritas waren geweest, zouden we ons temporary permit aanvragen. Omdat we hier 1500 kwacha voor moeten betalen, gingen we eerst even pinnen. We gingen naar het gebouw waar ons verteld werd ons temporary permit aan te moeten vragen. Na zo’n 20 minuten wachten (tot we aan de beurd waren) vertelde die man ons dat we naar ‘imigration’ moesten. We vroegen waar dat zat, maar met zijn onduidelijke uitleg konden we echt niet vinden waar het gebouw zat. We liepen dus even naar de overkant van de weg waar alle taxi’s staan. We vroegen of een taxichauffeur ons naar ‘imigration’ kon brengen. Hij zei dat het 10 kwacha kosten (dat kost het ook vanaf daar naar ons huis). We stemden hiermee in dus stapten in de taxi. Zet die pannenkoek ons dus gewoon weer bij dat zelfde gebouwtje af, wat dus aan de overkant van de straat was! Ik begon te lachen en zei dat het ten eerste niet het goede gebouw was en dat het ten tweede nog al lullig was dat hij hiervoor 10 kwacha had gevraagd. Uiteindelijk na wat rondvragen wist hij ons toch naar het imigration gebouw te brengen. Ik heb hem 10 kwacha gegeven (want dat was de afspraak, ha ha) en we zijn naar binnen gelopen. Na een klein halfuur wachten waren we aan de beurd. Ze zeiden dat we een brief van de diocese nodig hadden en allerlei formulieren in moesten vullen om de temporary permit te krijgen. Het ging vandaag dus nog niet lukken…… We hebben de formulieren meegenomen die ingevuld moesten worden en zijn weer weg gegaan. Hierna zijn we nog even naar wat winkels gegaan, naar de markt geweest en hebben we boodschappen gedaan. Na al dat wachten en lopen waren we uiteindelijk pas om 3 uur thuis. Het was dus weer een lange, vermoeiende dag waarbij we eigenlijk weinig hebben kunnen regelen. gister vulden we alle formulieren in voor ons temporary permit, laten kopy’tjes maken van onze paspoorten en hebben we ervoor gezorgd dat de diocese een brief voor ons klaarmaakt. Vandaag zijn we er dus weer heen geweest met alle formulieren etc. We zijn al wel een stuk verder gekomen, maar helaas ben ik nog steeds geen Zambiaan. We hopen hem vrijdag op te kunnen halen voordat we naar South Luangwa gaan, omdat we dan korting krijgen op de entree!
Verder kijk ik echt ontzettend uit naar het weekend, want dan gaan we op safari!!! Na het weekend zal ik dus weer even een blog plaatsen om jullie jaloers te maken met alles wat we dan gezien hebben  We verblijven daar met de hele groep in een chalet. Ik wilde eerst in een tentje slapen midden in het wild, maar dan moesten we onze eigen tent meenemen en die hebben we helaas niet… Maar een chalet is natuurlijk ook leuk!
Ik mis jullie allemaal al wel en kijk er naar uit om jullie straks allemaal weer te kunnen zien. Vandaag over precies 3 maanden ben ik weer in Nederland! Dus, tot dan! 
Dikke negerzoen, Zulu