Caritas en Lumezi

Hallo lieve in dikke truien en winterjassen geklede Nederlanders! Terwijl ik mijn blog schrijf, is het 10 uur ’s morgens, zit ik in de schaduw met 35 graden en is ons was vrouwtje bezig met onze kleren in de zon te hangen. Ik geloof dat ik dit nog nooit heb meegemaakt op 15 November, terwijl jullie ’s morgens de autoramen moet krabben, de openhaard aan moeten steken om een beetje warm te blijven en alweer aan de winterse maaltijden zitten… Nee, sorry dat ik het zeg, maar daar zou ik niet aan moeten denken.
Mijn lieve broer heeft mij gevraagd of ik mijn blogs wat korter kan schrijven omdat hij niet van lezen houd. Sorry Jori, maar dat zal in deze blog nog niet lukken. Maarja, je kan toch ook best wel 10 minuutjes per week vrijmaken om even de verhalen van je Zambiaanse zusje te lezen?  Ik kan natuurlijk ook per dag een blog schrijven, dan worden ze heel kort. Maar dan moet je wel weer iedere dag mijn blog gaan lezen! Dan denk ik dat je toch liever één keer per week een iets langere blog leest… ? Het is nu trouwens al weer 2 weken geleden sinds ik mijn laatste blog heb geplaats, dus dit word misschien nog wel een langere dan de vorige blogs…… Hihi
Hier in Zambia gaat het nog steeds goed. Ik heb ondertussen al zo’n 5 huwelijksaanzoeken gehad, ik heb cadeautjes gehad van een Zambiaan, een jongen heeft 5 olifanten geboden om mij te krijgen en als klap op de vuurpijl zijn er zelfs 10 nijlpaarden op mij geboden! We moeten dus maar even overleggen wie er op 22 Januari allemaal tijd hebben om naar Schiphol te komen, want al die beesten en Zambianen passen natuurlijk niet in één auto. Want ja, zulke leuke aanbiedingen kan ik natuurlijk niet afslaan! Al helemaal die olifanten niet. Ik zie mezelf al door Harderwijk rijden op een olifant terwijl iedereen maar saai op de fiets of in de auto zit.
Nee hoor mensen, wees maar niet bang. Ik sla ze allemaal van me af ;-) De mannen hier zijn nou niet bepaald mijn types. Ik hoor iedereen nu al ‘pfieeuw’ zeggen terwijl ze dit lezen. Mijn vader heeft misschien zelfs al wel een hartverzakking gekregen of is al een vlucht hiernaartoe aan het regelen voor deze week…
Enfin, ik ben hier natuurlijk niet om alleen maar van het mooie weer en het aandacht van de Zambiaans mannen te genieten… Jullie zullen het misschien niet denken, maar ik ben ondertussen ook nog hartstikke druk met mijn projecten!
Tot nu toe hebben we bij 2 Home Based Cares testen afgenomen. Door middel van deze testen willen we kijken hoeveel kennis de caregivers hebben van gezondheid. Wij hebben de testen in het Engels gemaakt en father Japeth heeft ze nog vertaald naar het Nyanja (De taal die hier veel gesproken wordt). De caregivers die werken voor Home Based Care, zijn allemaal vrijwilligers. De meesten kunnen dan ook geen Engels en velen kunnen ook niet lezen. We hadden dus ook nog iemand bij ons die de vragen in het Nyanja voorlas zodat iedereen de test goed kon maken (althans, dat dachten we). Ondanks dat velen in Chipata Nyanja spreken, worden er in Zambia 70 verschillende talen gesproken. Hier in de omgeving worden er zeker al 4 verschillende talen gesproken waardoor sommige caregivers de test dus alsnog niet begrepen. Er was één vrouwtje die ik apart had genomen en haar door middel van handen, voeten en toch wat nyanja de vragen te stellen. In het begin leek het alsof ze het begreep, maar ze zei na elke vraag ‘Zoona’ (Dat betekend: ‘Juist’). Gelukkig kwam er uiteindelijk een man aan die wel haar taal sprak, dus die ging me helpen met vertalen. Na een behoorlijk lange tijd heeft dus toch iedereen de test kunnen maken en hebben wij de uitslagen! Het is me opgevallen dat de meeste caregivers niet zoveel verstand hebben van gezondheid en zelfs niet van de meest voorkomende ziektes in Zambia. Zo’n 80 % wist al niet dat je HIV kan krijgen van bloedtransfusie… Of dat je een kleinere kans hebt op malaria wanneer je kleren aantrekt die je hele lichaam bedekken. En zo waren er nog veel meer antwoorden waar ik mij over verbaasde. Maar dat betekend voor ons dus wel dat we ze veel kunnen leren!
5 November zouden we om 6 uur ’s morgens opgehaald worden door Mr. Mbewe om 2 dagen lessen te gaan geven op het platteland (In Utukani, Petauke). Omdat hij tot nu toe wel op al onze afspraken geweest was hadden we goede hoop dat hij wel op tijd zou komen. Maar helaas, om 8 uur was hij er nog niet dus zijn we hem gaan bellen. Hij zei dat hij eerst nog geld in moest zamelen en dat hij ons zou bellen wanneer dat gelukt was en ons op kon halen. Rond half 11 belde hij terug en zei dat hij er aan kwam. Uiteindelijk was hij hier om 12 uur dus wij liepen vol goede moed met al onze bagage naar de auto. Ik wilde de bagage achterin leggen en werd ineens overrompeld door een achterlijk vieze lucht! Zaten er gewoon 5 varkens in die auto!! En daar moesten wij dus nog bij, mét al onze bagage. We zaten dus gezellig knus, met onze lekkere plakbenen tegen elkaar aan, met een lekker luchtje om ons heen in de auto. Mr. Mbewe kwam er ineens achter dat hij het ingezamelde geld vergeten was. Ik begrijp nog steeds niet dat je ergens een hele ochtend mee bezig bent en het resultaat dan vergeet… Maar goed, we zaten in ieder geval in de auto dus gingen bijna op weg. Na ongeveer een uur maakten we onze eerste stop, waar ik erg blij mee was omdat ik even mijn benen kon uitstrekken en mijn (ondertussen zeiknatte lichaam) even kon luchten in de ‘frisse’ lucht. Toen ik erachter kwam waarom we die stop maakten, was ik er al niet meer zo blij mee. Waarschijnlijk raden jullie het al met één woord: ‘Stank’. Jep, er werden nog eens 3 varkens bij ons in de auto gegooid, dus we zaten al op 8 varkens. En de varkens kregen te eten, met als gevolg dat ze de auto weer lekker onder konden schijten. Erg fijn dus! Uiteindelijk gingen we weer lekker opgepropt in de auto verder en kwamen we rond 18.00 uur aan bij het Fathershouse, waar we zouden overnachten. We waren doodmoe van de reis dus we waren eigenlijk van plan niks meer te doen. Toen we onze spullen uit de auto hadden gehaald en in onze kamers hadden gezet, werd ons verteld dat we de varkens nog wel even af moesten zetten en dat we dan gelijk de bevolking konden leren kennen. Nou ja, oké dan, ze zeiden dat het maar 15 km verderop was dus dat was nog wel te doen. Uiteindelijk bleek het toch weer zo’n 3 kwartier rijden te zijn, maar we zaten in ieder geval wat minder opgepropt dus dat scheelde. Op het platteland komen nooit blanken, dus de mensen waren allemaal heel nieuwsgierig naar ons. Ze wisten dat we er aan zouden komen dus alle bewoners van de dorpjes waren langs de weg gaan staan om ons te ‘bewonderen’. Mensen (en voornamelijk kinderen) gilden en schreeuwden naar ons en renden allemaal achter ons aan! Iedereen wilde ons een handje geven en maakten buigingen voor ons, dus dat gaf wel weer even een ‘koninklijk gevoel’. En dat zelfs in een auto met varkens en ik mij ondertussen zelf ook een varken voelde door de lucht die in mijn kleren was getrokken…
De varkens moesten afgeleverd worden bij de farmer, die ze vet kan gaan mesten zodat de mensen weer wat te eten hebben. Er kwamen een paar jongens aan en die pakten die beesten gewoon aan hun oren en droegen ze op die manier naar de stal! Ik vond het zo akelig om te zien, die beesten waren heel hard aan het schreeuwen en aan het trappelen met hun poten. Ik vond het zo zielig dat ik dacht ‘Ik doe het wel’. Dus ik zei ‘stop! This is not good for the pigs!’. Dus ik probeerde zo’n dik stinkdier uit de auto te halen op een zachtaardige wijze. Dit ging hartstikke goed en de beesten piepten geen eens, maar toen ik die stal binnenkwam begon ik toch wel even te piepen. Er stond me daar toch een varken binnen! Dat beest was net zo groot als een paard dus ik schrok me helemaal rot! Ik heb dat varken naar binnen gegooid en snel het deurtje dicht gegooid. De rest heb ik dus toch maar aan de mannen overgelaten…
Toen de varkens allemaal in hun stal zaten konden we eindelijk weer terug naar het fathershouse. Er woonden hier 2 paters, ze waren heel aardig maar volgens mij hadden ze nog nooit vrouwen in hun huis gehad. Ze waren alleen maar aan het lachen, op alles wat we zeiden begonnen ze weer te giechelen en wisten ze niet goed wat ze moesten zeggen. We hebben er wel om moeten lachen.
De volgende ochtend om 8 uur vertrokken we naar de dorpjes om onze lessen te geven. Er zaten zo’n 30 mensen buiten op ons te wachten die onze lessen bij wilden wonen. De eerste les ging over voeding, die les duurde al zo’n 3 uur lang. Het was super leuk om te doen. De mensen waren allemaal erg enthousiast en wilden ook veel weten. Wat wel lastig was, was dat de mensen geen Engels spraken. We hadden dus een tolk, maar die begreep ook niet altijd even goed wat wij zeiden. We hadden veel interactie in onze les waardoor ze hun aandacht erbij hielden. Als iemand het niet begreep stonden er ineens andere mensen op om een toneelstukje op te voeren, om op die manier duidelijk te maken wat wij bedoelden. Het was echt onwijs leuk om te zien en te doen.
Na de eerste les gingen we met zijn allen lunchen, Nshima natuurlijk. Voor de lunch (en nog zo’n 20x op een dag) bidden de mensen hier. Mr. Mbewe zei tegen mij ‘Lourien, kun jij voor ons bidden?’. O god dacht ik, bidden? Hoe moet dat? Wat moet ik zeggen? Ik was er vaak bij geweest als de mensen gingen bidden, maar ze praatten zo onduidelijk dat ik nooit begrepen heb wat ze allemaal zeiden. Maar, ik kreeg een idee. Ik dacht ‘Als ik nou gewoon zeg dat ik in het Nederlands wil bidden en dan maar vaak genoeg onze ‘Lieve Heer’ benoem in mijn gebed, dan zullen ze vast denken dat ik goed gebeden heb’. Dus daar ging ik… Wat ik precies gezegd heb weet ik niet meer. Maar het was zoiets als ‘Lieve Jezus, bedankt voor het lekkere eten. Ik hoop dat de mensen iets opsteken van ons Jezus en dat de mensen hier gezonder zullen leven Jezus. Dus lieve Jezus, zorg goed voor deze mensen. Bedankt Jezus. Amen’. De mensen klapten voor me, dus ze zullen het vast goed hebben gevonden 
Na de lunch gingen we eerst traditioneel dansen. Ik heb echt ontzettend moeten lachen, het dansen en zingen hier is zo vrolijk, echt onwijs leuk om te zien. Er was één man die een soort klompendans deed tussen alle vrouwen door en vrouwen maakten steeds een apart geluidje met hun tong. Dat doen ze hier heel veel, ook in de kerk enzo. Ik ging dat geluidje ook maken omdat de sisters in Minga mij dit geleerd hadden en ik het echt heel goed kan! De vrouwen moesten er om lachen, maar ik heb van de week gehoord dat dit geluid alleen gemaakt mag worden door oude vrouwen die veel aanzien hebben. Oeps…. Haha.
Hierna begon onze 2e les, over hygiëne. Deze les duurde iets minder lang maar was ook weer hartstikke leuk. De mensen hebben van deze dag heel veel opgenomen, dat merkten we voornamelijk doordat ze ons heel veel vragen stelden en ook met elkaar in gesprek gingen.
Na deze les gingen we weer terug naar Chipata. We hadden onze bagage al in de auto gedaan zodat we in één keer door konden. De varkens waren eruit, dus dat betekende dat we voldoende ruimte hadden! Maar nee hoor, er moesten ineens 8 Zambiaanse vrouwen en 3 kinderen mee in de auto. Ze zaten met z’n allen in de laadbak en omdat ik niet meer achterin de auto paste (door de bagage) moest ik met hun in de laadbak zitten. Ik vroeg hoelang ze ongeveer mee moesten rijden, maar de chauffeur zei dat ze er bij het eerst volgende dorpje uit moesten. Nou, dat zou ik nog wel volhouden. Ik zat nu nog opgepropter dan op de heenreis en ik werd door zo’n 6 vrouwen stevig vastgehouden zodat ik niet uit de auto zou vallen. Alweer lekker knus en zweterig dus… De vrouwen vonden het helemaal geweldig om met een ‘mzungu’ in de auto te zitten. Ze waren aan het zingen en elke keer als er iemand voorbij liep wezen ze naar mij. Na 5 minuten waren we bij het volgende dorpje aangekomen, maar daar werd niet gestopt. Pas na een half uur gingen de vrouwen en kinderen eruit (helemaal niet het eerste dorpje dus). Maar ach, het was ook wel weer gezellig. Ik was dus weer lekker bezweet, maar ik kon eindelijk weer in de auto zitten. En we gingen toch weer naar huis dus daar kon ik gelijk weer onder de douche springen!
Afgelopen zaterdag zijn Karlijn, Anniek en ik met Father Japeth naar de kerk Mary Mother of God geweest om ons voor te stellen aan de caregivers van die Home Based Care. Ze spreken daar ook weer een andere taal, dus dat was weer even wennen. Zondagochtend om half 8 ben ik samen met Anne en Alien naar de kerkdienst geweest. We vonden het namelijk belangrijk om ons gezicht even te laten zien. En ondanks het vroege tijdstip, vind ik het ook best leuk om hier af en toe naar de kerk te gaan. Zo’n 75% van de kerkdienst is namelijk zingen en dat kunnen ze hier aardig goed. Ik doe het de mensen niet aan om mee te zingen, dus ik heb voornamelijk genoten van hun zangkunsten.
Maandagochtend om 6 uur zou Father Japhet ons ophalen om naar Lumezi (ziekenhuis) te gaan voor 4 dagen. We hadden hem zaterdag gevraagd of hij een keer op tijd kon komen en hij heeft zich er aardig aan gehouden! Hij was er namelijk al om half 7, dus die man kreeg een dikke knuffel van me. We zouden verblijven in het guesthouse, wat betekende dat we wel zelfs moesten koken dus ook boodschappen mee moesten nemen. Toen we bij het guesthouse aankwamen, bleek deze vol te zitten. We mochten dus weer overnachten bij de sisters, maar hadden voor niks boodschappen gehaald want we kregen daar gewoon eten. We kregen alle 3 een eigen kamertje, dat vond ik wel prettig want nu kon ik tenminste af en toe écht alleen zijn. Ik kreeg een kamertje met een prinsessenbedje erin. Echt super schattig en hij sliep ook nog eens heerlijk! ’s Middags kregen we een rondleiding door het ziekenhuis. Dit ziekenhuis was een stuk kleiner dan Minga, maar het idee was hetzelfde. Er was ook hier weer een vrouwen, mannen, kinder en kraamafdeling. Daarnaast was er nog een operatiekamer, OPD, apotheek etc. De sister wilde ons voorstellen aan de arts, maar zij was nog bezig met een paar patiënten. Toen ze aan kwam lopen, bleek ze gewoon Nederlands te zijn! Dat was echt heel grappig. Zij is een tropenarts en woonde hier 2 jaar samen met haar man. Ze was de enige dokter in het ziekenhuis en werkte dan ook 24/7. Ik heb echt diep respect voor deze vrouw gekregen. Ze doet dit werk gewoon vrijwillig. Ze werkt dus 7 dagen per week, 2 jaar lang, en zelfs ’s nachts wordt ze vaak uit bed gebeld voor een noodgeval. We hadden afgesproken dat we met haar mee zouden lopen deze dagen en ons af en toe zouden splitsen over de afdelingen. De volgende ochtend liep ik mee op de kraamafdeling. Er lag daar een meisje van 18 die zwanger was van haar eerste kindje. Een week geleden was zij haar vruchtwater al verloren en er was nog steeds geen teken dat ze zou gaan bevallen. Ze moest dus worden ingeleid, de dokter had het protocol gegeven aan de verloskundige. Zij gaf het aan een nursing student zodat zij het uit kon voeren. Ik keek met haar mee en ik had het idee dat ze veel te veel medicijnen in het infuus had gedaan. Ik vroeg het aan haar maar ze zei dat het wel klopte. Na ongeveer een half uur kreeg het meisje ontzettend erge weeën en bleek het hartje van de baby steeds slechter te gaan kloppen. De medicijnen moesten gestopt worden en de dokter wilde het nog een uurtje aanzien. Ik ben ondertussen gaan lunchen, maar wilde meteen na de lunch weer terug om te kijken hoe het met het meisje ging. Toen ik het ziekenhuis binnen kwam lopen kwam er een man op mij afgerend die zei dat ik zo snel mogelijk naar de operatiekamer moest gaan omdat de dokter mij daar nodig had. Ik ben er dus meteen heen gegaan, trok een operatiepak aan en liep naar binnen. Daar lag het meisje, het hartje van het baby’tje was nu echt kritiek dus er moest snel een keizersnede plaatsvinden. Het enige personeel dat er was, was de dokter, een nursing student en een schoonmaakster. Veel te weinig mensen dus… De dokter moest gelijk beginnen met de keizersnede, dus de schoonmaakster moest infusen prikken, de nursing student moest de apparatuur aangeven aan de dokter en het was mijn taak om het meisje in de gaten te houden op bloeddruk, hartslag, ademhaling etc. En daarnaast moest ik het infuus regelen en medicijnen geven. In Nederland wordt iemand onder narcose gebracht tijdens zo’n operatie en krijgt dan zuurstof. Hier hebben ze die middelen niet, dus gebruiken ze een verdoving die er voor zorgt dat je spieren wel blijven werken. Ik schrok hier af en toe best wel van, want soms gingen bijvoorbeeld ineens haar ogen open! Dat was heel apart. Ik vond het echt heel bijzonder om te zien hoe een keizersnede werkt. Het ging eigenlijk best wel snel. Toen de dokter de baby uit de baarmoeder tilde, zag ik dat de baby echt een ontzettend groot hoofd had! De dokter zei ook al ‘Die had er nooit doorheen gepast’. Het duurde even voordat het baby’tje goed begon adem te halen, maar uit eindelijk waren moeder en baby nog in leven. Dat was echt een opluchting! Het hoofdje van de baby had wel geprobeerd eruit te komen en was dus helemaal vervormd. Heel apart om te zien.. Toen de dokter de boel weer had dichtgenaaid, brachten de schoonmaakster en ik de moeder weer naar de kraamafdeling en legden haar daar op bed.
Ook heb ik deze dag een curettage bijgewoond. Een vrouw had namelijk erg last van bloedingen nog weken nadat ze bevallen was. Waarschijnlijk was er dus nog een stuk placenta blijven zitten dat eruit gehaald moest worden. Er kwam alleen zó bizar veel bloed uit dat de dokter er ook echt van schrok! We moesten in het dossier van de patiënt kijken wat haar HB was voor de operatie, om te kijken of het kwaad kon dat ze zoveel bloed zou verliezen. Het HB was 13,5 dus dat was prima. De dokter ging dus door. Het bloed bleef er maar uitstromen en op een gegeven moment zaten zelfs mijn hele armen eronder terwijl ik achter de dokter stond. Echt overal lag bloed. Op een gegeven moment werden de bloeddruk en hartslag een stuk lager. De dokter zei ineens ‘Is dit wel de goede patiënt?’ Ik schrok me helemaal kapot toen ze dat zei, dat zou toch wat zijn als je de verkeerde patiënt hebt… De schoonmaakster ging op onderzoek uit. Uiteindelijk bleek het wel de goede patiënt te zijn, alleen niet het goede dossier! In het goede dossier stond dat de vrouw voor de operatie een HB had van lager dan 6. Dat maakte dus even een behoorlijk verschil! Het bloeden moest dus gelijk gestopt worden, dus kreeg de patiënte medicijnen tegen bloeden. Uiteindelijk is het gelukkig goed afgelopen met de patiënte, maar de dokter zei dat het flink mis had kunnen gaan.
Na dit allemaal gezien te hebben op 1 dag, was ik er wel aan toe om even te liggen. Het was ook al 15.00 uur dus ik vond het wel mooi geweest voor die dag.
De volgende ochtend gingen we met de dokter mee langs alle patiënten. Zij moet om de dag visite lopen bij álle patiënten! Dat waren er nu een stuk of 60, maar ze zei dat het er soms nog wel een stuk meer waren. We begonnen bij de kinderafdeling. Er zat daar een jongetje op bed van 7 jaar die er zó bizar dun uit zag. Hij was helemaal aan het lachen en aan het zwaaien naar ons. Het was echt een schatje, maar je zag gewoon al z’n ribben zitten en hij kon zelfs amper nog lopen omdat hij zo dun was. Dit jongetje bleek aids te hebben en de dokter zei dat hij ieder moment kon overlijden. Ik vroeg hoe hij aan de aids kwam en ze vertelde dat hij dat heeft overgehouden aan de bevalling. Zijn moeder heeft dus ook aids. De moeder van het kindje zat naast hem op bed, hoogzwanger. Er gaat dan gelijk door je hoofd ‘Oké, het kindje dat nu in haar buik zit gaat waarschijnlijk ook weer op jonge leeftijd dood’. Ik vond het echt verschrikkelijk om te zien… De kinderen (en andere mensen) die je hier ziet zijn sowieso allemaal echt doodziek. Er liggen baby’tjes met infusen in hun hoofd, kinderen met wonden zo diep dat je de botten en alles ziet. Dat is echt wel akelig om te zien allemaal. Hierna gingen we naar de mannenafdeling. Ook hier zagen we weer bizarre dingen. Er lag bijvoorbeeld een man met hepatitis, zijn buik leek net een ballon. Waarschijnlijk deed zijn lever helemaal niks meer waardoor zijn hele buik vol zat met vocht. Zelfs zijn navelbreuk was helemaal naar buiten gekomen. De man kreeg hierdoor bijna geen adem meer, dus er moest wat aan gedaan worden. De dokter prikte een infuusnaald in de buik zodat op deze manier het vocht uit de buik kon druppelen. Ik vond het heel grappig om te zien dat ze eigenlijk met weinig middelen nog wel veel kunnen. In Nederland zouden ze het vocht er namelijk met een drain uit laten lopen. Maar eigenlijk is dit hetzelfde idee en een stuk goedkoper. Ook op de vrouwenafdeling en op de kraamafdeling heb ik weer bizarre dingen gezien. Op de kraamafdeling is ook een zaaltje voor vrouwen die net hun kindje zijn verloren door een miskraam of een doodgeboren kindje. In Afrika worden bijna nooit keizersneden gedaan omdat de vrouwen heel snel na een zwangerschap weer zwanger worden. Het littekenweefsel in de baarmoeder is dan vaak nog te vers, waardoor er een grote kans bestaat dat deze uitscheurt en het volgende kindje dus buiten de baarmoeder komt te liggen (waardoor het overlijd). Maarja, net als het geval van de vorige dag moet er af en toe wel een keizersnede gedaan worden. Op deze afdeling lagen dus ook een paar moeders waarvan net een dood baby’tje was verwijderd uit de buik. Ik kan echt heel veel bizarre dingen vertellen die ik allemaal gezien heb, maar dan word mijn blog nóg langer en dat doe ik jullie niet aan!
’s Middags ben ik nog meegelopen met de dokter op de OPD (een soort huisartsenpost). Er kwam hier een meisje van 17 binnen (samen met haar vriend) waarvan 2 maanden geleden een dood baby’tje uit haar buik is gehaald. Ze was nu alweer zwanger dus ook voor haar bestond er een kans dat het deze zwangerschap ook niet goed zou gaan. Haar vriend wilde dat ze een abortus zou plegen dus vandaar dat ze naar de OPD kwam. Het meisje zelf heeft helemaal niks gezegd, alleen de vriend was aan het woord. De dokter probeerde hem er nog van te overtuigen dat ook een abortus veel risico’s met zich meebrengen en dat daarnaast een abortus plegen illegaal is. Maar, ze wilden perse een abortus dus de dokter schreef een brief waarmee hij naar een ander ziekenhuis kon gaan om abortus te laten plegen. Het meisje keek heel zielig waardoor de dokter en ik allebei het idee hadden dat zij het niet wilde. Maar daar doe je nou eenmaal niks aan, want de man mag het bepalen. Hierna kwam er een heel jong meisje binnen gelopen met een baby’tje in haar hand. Ze wilde naar het ziekenhuis komen om te bevallen, maar het kindje is uiteindelijk op straat bevallen terwijl ze naar het ziekenhuis liep. Het meisje was helemaal alleen en ze had dus ook de bevalling alleen gedaan. We vroegen haar hoe jong ze was, want het was echt een heel klein meisje. De meeste Zambianen weten niet hoe oud ze zijn en ook zij wist het niet precies. Ze dacht 12, er was een man die haar herkende en die zei dat ze inderdaad rond de 12/13 jaar oud was. Je moet er toch niet aan denken om op die leeftijd al een kindje te krijgen? En er ook nog eens alleen voor te staan… Het meisje had alleen geen melk dus de baby kreeg niks binnen. Ze werden wel opgenomen in het ziekenhuis om te kijken of ze de melkproductie konden stimuleren. Maar geld voor bijvoeding hebben ze hier niet, dus als het niet ging lukken zou het kindje dood gaan.
Zoals jullie lezen, heb ik dus alweer aardig wat gezien. Wat ik ook akelig vond om te zien, is dat alle kindjes die daar rondlopen leiden aan ondervoeding. Alleen de baby’tjes zijn nog lekker dik omdat die de hele dag aan moeders borst hangen. Vanaf het moment dat ze overgaan op vaste voeding worden ze dunner en dunner. De Nshima begint nu ook op te raken dus de dokter zei al dat er de komende maanden alleen maar meer kindjes komen te overlijden door ondervoeding.
Wat ik daarnaast ook heel bizar vond, is dat er bijna geen verpleegkundigen werkten op de afdelingen. Op elke afdeling werkte maar 1 persoon en meestal was dat een schoonmaker. Ook bevallingen etc. worden vaak gedaan door schoonmakers. Ik vond dat echt heel apart om te zien en te horen.
Lieve mensen, ik kan nog veeeeeeel meer vertellen maar volgens mij zijn jullie al wel lang genoeg bezig geweest met lezen…… Over precies een week zijn we op de helft, dus dan kan het aftellen beginnen! Ik kijk er nu al naar uit om jullie allemaal weer te zien!
Dikke kus, Zulu